De ‘Summer of love’ kan -door asymptomaten- niet zonder de testsamenleving!

Blog: Koen Gorgels

Afgelopen week kwam het in het nieuws. Ongeveer 30% minder mensen dan voorgaande jaren hebben zich bij de GGD laten testen[i] op een soa. Deels komt dit door de lockdowns waardoor GGD’en tijdelijk minder plekken aanboden en deels kan dit komen doordat mensen minder risico hebben gelopen. Jongeren daten minder dan normaal in de lockdown[ii] en de dichte kroegen zorgen voor minder contacten. Als dit de verklaring is, prima. Het zou echter zorgelijk zijn als mensen die wel risico hebben gelopen zich minder hebben getest. In de eerste lockdown trokken cardiologen nog aan de bel dat zij minder hartinfacten zagen[iii] en als mensen niet eens meer naar het ziekenhuis durven vanwege hartklachten hoeveel durven dan niet naar de GGD te gaan voor een soa-test? Een zorgelijke ontwikkeling want veel soa’s behoren tot de ‘asymptomaten’ (zie de rebus ;-)). Heel vaak merk je niet dat je een soa hebt, terwijl ze wel schadelijk zijn!

Asymptomaten

De meeste soa’s verlopen dus asymptomatisch en geven vaak geen klachten. Denk daarbij aan chlamydia, de vaakst voorkomende soa in Nederland. Deze geeft bij slechts 1 op de 10 vrouwen klachten, een bijzonder laag aantal. Mannen hebben iets vaker klachten maar ook slechts in de helft van de gevallen[iv]. Gonorroe in de keel en bij de anus geeft geen klachten in 70-90% van de gevallen en vaginaal maar bij de helft! Ook syfilis en hiv geven bij besmetting geen klachten. Het zou natuurlijk geen probleem zijn als soa’s ook op de lange termijn geen klachten gaven, maar helaas is dit niet zo.

Helaas kunnen alle bovengenoemde soa’s op lange termijn consequenties hebben. Een chlamydia ontsteking in de vagina kan namelijk verspreiden naar de baarmoeder of de eileiders en daar forse klachten van buikpijn en algeheel ziekzijn geven. Hierna kan je langdurig buikpijn houden, verminderd vruchtbaar zijn en heb je risico op een buitenbaarmoederlijke zwangerschap. Niet iedereen met chlamydia krijgt hier gelukkig last van en veel mensen ruimen de bacterie vanzelf op. Helaas geldt dat niet voor syfilis en hiv die onbehandeld respectievelijk tot schade aan je organen kan leiden, of in AIDS resulteert.

Bij heteroseksuele mannen komen soa’s buiten chlamydia niet zo vaak voor en een van de ergste dingen dat je van chlamydia kan krijgen is een bijbalontsteking. Niet leuk natuurlijk maar moet je je daarvoor laten testen als je geen klachten hebt? Een begrijpelijke vraag maar testen doe je niet alleen voor jezelf maar ook voor de ander (en de volksgezondheid). Net als met corona, test je om te zorgen dat je anderen niet kan besmetten. Tot we een chlamydia vaccin krijgen blijft het advies dus om te testen, testen en testen (of veilig vrijen natuurlijk maar dat blijkt in de praktijk lastig) en juist dat lijkt minder gebeurd te zijn het afgelopen jaar.

Versoepelingen roepen om extra aandacht voor soa’s

Afgelopen weekend zijn de kroegen volledig opengegaan. Ongeveer anderhalf jaar is hierop gewacht en de verwachtingen zijn dat we een ‘summer of love’ tegemoet gaan! Als dit niet gepaard gaat met regelmatig testen vrees ik voor een toename van verschillende soa’s met allemaal lange termijn consequenties! Ik hoop dat we ook voor soa’s een testsamenleving inrichten en dat we daarvoor de ‘lessons learned’ van corona niet vergeten! Testen heeft zin, al doe je dit voor de ander.

Als arts seksuele gezondheid zet ik me ervoor in om testen op soa’s zo laagdrempelig mogelijk te maken, want helaas rust er nog altijd een taboe op het onderwerp. Bij Soa Clinic kun je discreet zekerheid krijgen over een soa, en krijg je de ondersteuning daarbij die nodig is. Naast professionele thuistesten bieden wij consulten en een mogelijkheid tot counseling, door heel Nederland. Dat is echt een unicum!

Voetnoot:

[i] https://www.rivm.nl/nieuws/centra-seksuele-gezondheid-zien-in-2020-afname-in-soa-testen-maar-toename-in-percentage

[ii] https://www.parool.nl/nederland/onderzoek-jongeren-hebben-minder-dates-en-minder-seks-door-coronacrisis~bcb1387d/

[iii] https://www.nrc.nl/nieuws/2020/03/30/meldingen-hartinfarct-dalen-fors-a3995381

[iv] https://lci.rivm.nl/richtlijnen/chlamydia-trachomatis-en-lymfogranuloma-venereum